Kurmanca / Soranice / Kelhuri Lehçeleri..

Burda 3 Kürt Lehçesinin, Dilinin karşılaştırmalı Tablosu var...
Merak edenlerin ilgisini çekecektir..
Özellikle bir Dili yok sayanlara tokat gibi cevaptır..

Kurmanca / Soranice / Kelhuri
Kuzey Kürtçe / Orta Kürtçe / Güney Kürtçe

Türkçe : Onlar gitti ve geldi..
Kırmançi Lehçesi / Kuzey Kürtçe : Ewan çûn û hatin.
Soranice Lehçesi / Orta Kürtçe : Ewan çûn û hatin.
Kelhuri Lehçesi / Güney Kürtçe: Ewane çûn û hatin.







İngilizce / Kurmanca Kuzey Kürtçesi / Kelhuri Güney Kürtçesi Karşılaştırma
English - Kelhurî - Kurmancî
Spring - Wehar - Bihar
Summer - Tewsan - Havîn
Autumn - Payîz - Payîz
Winter - Zimsan - Zivistan
Apple - Sîf - Sêv
Oak - Berû - Berû
Watermelon - Şamî - Şîfti, Zebeş
Front - Niva - Pêş
Behind - Dûa - Paş
Side - La - Kêlek
Under - Jhyir - Li bini
Far - Dûr - Dûr
Near - Nizîk - Nêz / Nêzik
Very - Fire - Pir /Zaf /Zehf Gelek
A little, a few - Kem - Kêm
Long, tall - Dirîjh - Kurt /Qut
Short - Kull - Direj
Tall, high - Berz - Berz
Big, huge - Qiyv, gevra - Gewre / Mezin
Small, tiny - Bûcig - Kuçik / Hûr
Flower - Gull - Kulilk/Gull/Çiçek
Leaf - Welng - Pel
Water - Aw - Av
Fire - Agir - Agir
Wind - Wa - Ba/Va
Soil - Xak - Xak/Erd/Herd
Book - Kitav - Pertuk
Door - Der - Der
Window - Derwec - Şibak/Pacere
House - Mall - Mal
In, into - Naw - Li / Nav
Green - Sewz - Sewz /Kesk
Blue - Kev - Avgon
Black - Sîye - Reş
White -Sifîd - Spi
Brown - Qawey - Qehweyi
Red - Qirmiz - Sor
Yellow - Zerd - Zer

İngilizce / Kurmanca Kuzey Kürtçesi / Türkçe

Name / Nave / İsim
Remain / Mayin / Kalmak
For / Bo / İçin
İn / Li / İçinde
Dolphin / Delfin / Yunus
Fox / Rovi / Tilki
Hors / Hesp / At
Cow / Manga / İnek
Cat / Pising / Kedi
Bad / Xirab / Kötü
Want / Xwestin / İstemek
Speak / Peviyin - Axiftin - Qise Kirin / Konuşmak
Be / Bûn - Be / Olmak - Olsun
You should be cheerful / Tu dilşa bibe / Neşeli olmalısın
You / Tu / Sen
I / Ez / Ben
They / Ewan - Wan / Onlar
Come / Hatin / Gelmek
Take / Standin / Almak

İngilizce / Kurmanca / Türkçe

Mother / Daye-Diya-Mader / Anne
Wide / Fireh / Geniş
Wordy / Sond / Söz
Tribe / Tire / Kabile
Daughter / Dot / Kız
Secret / Raz-Nepen / Sır
Brother / Bıra / Erkek Kardeş
Fly / Firîn / Uçmak
Eagle / Eylo / Kartal
Red / Sor / Kırmızı
Green / Sewz-Kesk / Yeşil
Blue / Avgon / Mavi
Neighbor / Cîran / Komşu
Heart / Dil / Kalp
Foot / Ling / Ayak
Face / Rû / Yüz
Step / Gov / Adım
January / Rebendan / Ocak Ayı
February / Reşemi / Şubat Ayı
March / Adar / Mart Ayı
April / Avrel / Nisan Ayı
May / Gulan / Mayıs Ayı
June / Conixan / Haziran Ayı
July / Tirmeh / Temmuz Ayı
August / Gelawej / Ağustos Ayı
September / İlon / Eylül Ayı
October / Çandin / Ekim Ayı
November / Sermawez / Kasım Ayı
December / Berfandar / Aralık Ayı

Kurmanca - Kırmançki/Dimiliki - Farsça - Türkçe ( İran Dil Grubu ve Türkçe )
Mal/Xane - Çe - Xane - Ev
Dil - Zerri - Del - Yürek
Tu - Ti - To - Sen
Ez - Ez - Man - Ben
Gur - Verg - Gorg - Kurt
Çiya/Koh - Kou - Kuh - Dağ
Heye - Esto - Hast - Var
Beraz - Xoz - Xuk - Domuz
Sal - Serre - Sal - Yıl
Anin - Ardene - Avardan - Getirmek
Çawan/Çiton/Çitan - Senen/Çitura - Çetowr - Nasıl
Girin - Bermaene - Geristan - Ağlamak
Daye/Diya/Mader - Daye/Mae - Madar
Hun/We - Şima/Sima - Şoma - Siz
Kirin - Kerdene - Kardan - Etmek
Bawa/Bava - Piye/Bawa - Peder - Baba
Law/Kur - Lac - Pesar - Oğul
Jin - Ceniye - Zen
Ki/Ke - Kam - Ki - Kim
Rovi - Luwe - Rubah - Tilki
Hesp - Astor - Asp - At
Xwin - Goni - Xun - Kan
Din - Bin - Digar - Diğer
Berf - Vore - Barf - Kar
Beran - Vosn - Goşn - Koç
Baran - Varan - Baran - Yağmur
Ba - Va - Bad - Rüzgar
Gotin - Vatene - Goftan - Söylemek

Sayılar
İngilizce - Kurmanca - Kırmançki/Dimiliki - Farsça - Türkçe
One - Yek - Yew/Ju/Zu - Yak - Bir
Two - Du/Dudu - Dı - Du - İki
Tree - Se - Hire - Seh - Üç
Four - Çar - Çhar - Çahar - Dört
Five - Penç - Ponc - Panj - Beş
Six - Şeş - Şeş - Şaş - Altı
Seven - Heft - Hewt - Haft - Yedi
Eight - Heşt - Heşt - Haşt - Sekiz
Nine - Neh - Naw - Noh - Dokuz
Ten - Deh - Des - Dah - On

KOÇGİRİ KURMANCİSİNE AİT BAZI KÜRTÇE KELİMEYE KARŞILIK TÜRKÇE ANLAMLARI
============= A ==========
Amojın : Amca eşi , yenge
Daye/Diya/Ané : Anne
Ap'/ Ap'p'o : Amca
Mam : Amca
Ar : Ateş
Agır : Ateş
Ard : Un
Aş : Değirmen
Av : Su
=========== B ==========
Balif : Yastık
Bar : Yük
Bav / Bavvé : Baba
Ba(v)p'ir : Babaanne
Berf : Kar
Bist : Yirmi
Bra / bıra : Erkek kardeş
Brazi : Erkek kardeşlerin çocukları anlamında
Buk': Gelin
========== C ==========
Cacım : Cicim (dokuma türü)
Cıl : Yatak(-lar )
=========== Ç ==========
Çar : Dört
Çı ? : Ne ?
Çor : Kıran , bulaşıcı hastalık; zıkkım
=========== Ç' ========== (Vurgulu Ç )
Ç'al : Çukur
Ç'iya : Dağ
=========== D ==========
Dap'ir : Anneanne
Deri : Kapı
Dıl : Gönül
Dudu : İki
=========== E ==========
Elat : Yurt, vatan, diyar
Welat : Yurt, Vatan
Ez : Ben
Ezman/Asiman : Gökyüzü
=========== é ========== ( Kapalı E )
erxat : Irgat
=========== F ==========
Fırsend : Fırsat
========== G ==========
Ga : Öküz
Gaz : Tepe
Gund : Köy
Gurri : Uyuz , uyuz olmuş kişi
Gün : Beniz
Gün bat : Beti benzi
========== Ğ ==========
Ğagand : Ocak Ayı'nda tutulan bir oruç ve yapılan etkinlikler.
Xwezur : Kayınbaba
========== H ==========
Havin : Yaz mevsimi
Heft : Yedi
Hefte : Hafta
Herd : Yer, toprak
Heşt : Sekiz
Hevir : Hamur
Hevir : Artık lokma, yemekten kalan artık
Hışk' : Kuru ve sert, kuruyarak sertleşmiş
========== I ==========
========== İ ==========
İsot : Biber
========== J ==========
Jan : Sızı
Jér : Aşağı
Jın : Evli kadın ; kadın (kaba biçimde seslenme )
Jur : Yukarı
========== K ==========
Kané ? : Hani ?
Ki ? : Kim ?
Kef : Köpük
Ker : Eşek
Kığse :
========== K' ==========
K'al : Yaşlı adam
K'alık': Dede
K'alo : Dede (Yaşlı erkeklere de saygı anlamında söylenir. ); moruk, ihtiyar
K'ani : Pınar
K'lor : Kömbe
========== Q ==========
========== L ==========
========== M ==========
Mange : İnek
Mér : Koca
Mérık': Adam
Mérıké Mezın : Allah (Hamide Babaanne böyle söylerdi.)
Méş : Bal arısı
Mezın : Büyük
Mi : Koyun
========== N ==========
Nan : Ekmek
Nav ; Ad
Nehe : Dokuz
========== O ==========
Ort k'ırın :
========== Ö ==========
========== P ==========
Pag : Terk edilmiş yer, yıkıntı, virane, kalıntı
Pır : Çok
Pır : Köprü
Pir : Pir
Pur : Çalı
========== P'==========
P'ar : Geçen yıl
P'ayiz : Sonbahar
P'enç : Beş
P'ir : Yaşlı kadın
P'iré : Nene ( yaşlı bayanlara da saygı anlamında söylenir.); kocakarı ; moruk
========== R ==========
Ré : Yol
Rınd : İyi
Rındık': Güzel
Rojıng : Ocaklı baca , baca
Ru : Yüz
Ru : Sakal
========== S ==========
Sal : Yıl
Sısé : Üç
Sıst : Gevşek
Sond : Yemin
========== Ş ==========
Şeş : Altı
Şerm : Utanma
Şermok': Utangaç
Şor : Çor, tuzlu
Şorrax : Çorak, verimsiz arazi
Şun : Yer
========== T ==========
Tér : Tok, doymuş
Tike : Lokma
========== T'; ==========
T'eni : İs
T'u : Sen
========== U ==========
========== Ü ==========
========== V ==========
Va : Bu
Vızzık' : Sinek
========== W ==========
Wer : Öyle
Wun : Siz
========== X ==========
Xal / xalo : Dayı
Xalojın : Dayı eşi
Xan : Han
Xang : Kız kardeş
Xanım : Hanım
Xarzi : Kız kardeşlerin çocukları
Xasi : Kaynana
Xat'un : Hatun (bayan adı ); söz sahibi kadın; saygı gören ve sözü dinlenen kadın
========== Y ==========
Yék' : Bir
Yézıng : Odun
========== Z ==========
Zerık': Sarışın ; sarılık
Zer : Altın sarısı
Zevi : Tarla
Zéde : Fazla, çok, daha fazla
Zér : Altın
Ziv : Gümüş
Sim : Gümüş